Аяз Гыйләҗевның тормышы һәм иҗаты.9нчы класс

Язучы Аяз Гыйләҗевның тормыш юлы һәм иҗаты Автор:Шекаева Надия Фаязовна Название ОУ:Зеленодольский район Васильевская СОШ №2 Дольность:учитель татарского языка и литературы

1 2 9 0 2 0 8 2

Татарстан Республикасы Президенты Минтимер Шәймиевның А.Гыйләҗевка язган Рәхмәт хаты.

А.Гыйләҗевның әнисе Мөгаттәрә , әтисе Мирсәет .1935ел.

Гыйләҗевләр гаиләсе уллары(сулдан) Аяз,Алмаз,Азат белән.1935ел

Прозаик һәм драматург Аяз Мирсәет улы Гыйләҗев 1928 елның 17 январенда Татарстан АССРның Сарман районы Чукмарлы авылында укытучы гаиләсендә туган. Бала чагы һәм мәктәп еллары Зәй

Аяз – студент.1948ел

1948—1950 елларда ул — В.И. Ульянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университеты студенты.

А.Гыйләҗев –тоткын. 1954ел

1950елның 22мартында аны кулга алалар һәм Черек күл төрмәсенә ябалар.Аннан Казахстанга озаталар. 1954елда кире Казанга кайтаралар. Этап белән Чиләбе , Свердловск төрмәләре,ниһаять,Черек күл! 1955елның көзендә аны иреккә

Аяз белән Нәкыянең туйга чакыру кәгазьләре.1957ел

1957 елның 4 мартын-да ул университетның 1нче курсында укучы Нәкыя исемле кызга өйләнә. 3 көн туй итәләр . Туй гаҗәп кызык,шау-шулы уза. Беренче көнне туйда студентлар була . Икенче көнне чаянчы-

Туйда бии тукмак та...

1958 елның 31 августында олы уллары Искәндәр туа,аңа 10 яшь булганда кече уллары Рәшат дөньяга килә.

фотоальбомнан нәсел җепләрен эзләү.1964ел

Сулдан-Мансур,Рәшат,Искәндәр.1970

Баграҗда салдырган йорт

Гыйләҗевләр гаиләсе ял иткәндә. 1974ел

Гыйләҗевләр гаиләсе Баграҗда.1995ел

Зәйдәге йорт бакчасында. 1997ел

Гыйләҗевләр оныклары Галия белән. 1986ел

Уллары Рәшатның улы Сәлимҗан белән.1997ел

Малайлары үсә,укый,уз вакытын белеп татар кызларына өйләнәләр. Киленнәре алмаш-тилмәш оныклар алып кайта. Оныклары:Галия , Миләүшә, Зифа, Муса,Сәлимҗан-саф татар балалары. Телләре дә татарча ачыла. «Җирдә ямаулы татарлар гына калса да , безнең балаларыбыз ата –бабалары кемнәр икәнен

А.Гыйләҗев оныклары арасында. 1998ел

Сулдан:Мансурның улы Муса,кызы Зифа, Искәндәрнең кызлары Миләүшә һәм Галия,Рәшитнең улы Сәлимҗан.1999ел

А.Гыйләҗевка 70 яшь тулган көннәрдә. 1998ел

Аяз Гыйләҗев : “Безнең гаилә үрнәк тү-гел.Гомумән, үрнәк гаиләләр була ал-мый дип исәплим мин.Ә болай Нәкы-ямә мин чиксез рәхмәтләмен!Шактый дуамал,мыҗык язучының ха-тыны булып 44 ел яшәү үзе бер батырлык ул.” Нәкыя ханым:”Аны ничек яратмыйсың!Без әкрен-әкрен үзебез корган планнарны тор-мышка ашыра бардык.Беренче чорда Аяз-

яшьлек юбилее белән котлый.1998ел

Гыйләҗев Истанбулда.1999ел

Диңгез сәяхәте вакытында.1999ел

Театр фойесында күргәзмә

“Менә шул 60 елларда Аяз татар театры дөньясына бер нурланыш булып килеп керде.Ул “Җиз кыңгырау “пьесасы белән башланды. 1961елда «Көзге ачы җилләрдә» язылды. «Җиргә тапшырылган серләр»әсәрен Рәфкать Бикчәнтәев сәхнәләштерде. Ул пьесаны Аяз ,Марсель заказы буенча Шамил Усмановка багышлап,”Шамил Усманов“дип атап язды. 1971елда “Эңгер-меңгер”пьесасын Празат Исәнбәт сәхнәләштерде. “Өч аршын җир”әсәрен сәхнәләштерү театр тарихы өчен үзе бер маҗаралы этап булды... (Шәүкәт Биктимеров.11 ноябрь,2005ел).

Алсу Гайнуллина һәм Н.Дунаев”Өч аршын җир”спектаклендә.1987

Актаныш районы халык театры”Өч аршын җир”не куйгач.1980ел

Г.Камал театрының яңа бинасында беренче спектакльдән соң.1987ел

Язучылар йорты.Мөштәри , 14

Аның әсәрләре: “Өч аршын җир“(1962) “Зәй зөбәрҗәтләре” (1963) ”Урталыкта”(1969) ”Урамнар артында яшел болын”(1969) ”Язгы кәрваннар”(1972) ”Мәхәббәт һәм нәфрәт турында хикәят”(1973) ”Җомга көн кич белән”(1979) ”Әтәч менгән киртәгә”(1979-1980) ”Балта кем кулында?”

Г.Кашапов һәм А.Гыйләҗев.1988

бүләкләр, мактаулы исемнәр: 1983 елда ТР Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясе бирелә. 1978елда Татарстанның,ә1985елда РСФСРның атказанган сәнгать эшлекле-се дигән мактаулы исемнәр бирелә. Ул М.Горький исемендәге премия

М.Сәлимҗанов Аяз дустын 70яшьлек юбилее белән котлый.1998ел

А.Гыйләҗевның уллары :(сулдан) Рәшат,Мансур,Искәндәр

Малайлары белән горурланды Аяз.Очар кошлар үз балаларын очарга өйрәткән шикелле,тормышта югалып калмаска,кешеләр арасында кеше булырга өйрәтте ул.Искәндәр карап торырга юаш булып күренә.Ләкин ул юашлык түгел,сабырлык.Белеме- төпле.Бик яшь килеш галим булды,бүген ул фән-нәр докторы,Казан дәүләт университетының факультет җитәкчесе. Мансур –Аязның уртанчысы.Ул,әтисе юлыннан китеп,әдәбият дөньясында яши.Шактый драма әсәрләре язып,алар күп театрларда уңыш белән баралар. Аязның төпчеге –бәләкәче –Рәшат,бизнес белән шөгыльләнә. (Туфан Миңнуллин,гыйнвар,2006)

Аяз абый үзенең вафаты алдыннан сөйләшү- ләрнең берсендә:”Мин язуын яздым,менә шуларны укырлык татар кешесе булыр микән?Менә нәрсә борчый мине”, -диде.Бу сүзләр әле дә булса күңелемне әрнетеп тора!Безне милләт буларак алда көткән фаҗигане бик ти-рән мәгънәдә аңлады.Телебезне,яшәү рәвешебезне,гореф-гадәтләребезне юкка чыгара баруыбызны күреп,әрнеп бу якты дөньядан китеп барды. (Әзһәр Шакиров,3 февраль,2006) Аяз Гыйләҗев 2002елның 13 мартында вафат булды.

Бай иҗат мирасы калдырган әдип

Кулланылган чыганак: Аяз Гыйләҗев. Истәлекләр . Татар һәм рус телләрендә. -Казан.Тат.кит.нәшр.,2006. Төзүчесе Гыйләҗев Искәндәр Аяз улы Презентацияне әзерләде: Яшел Үзән районы Васильево 2нче урта гомуми белем бирү мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы